Hoe zeldzaam is zeldzaam?
We lezen vaak dat iets zeldzaam of zeer zeldzaam is. Maar hoe zeldzaam is zeldzaam? Als ik iets zie wat zeldzaam is, kom ik op die plek soms heel veel van dezelfde soort tegen. Is het dan nog wel zeldzaam? 

Je kan van een zeldzame soort op die plaats soms best veel zien staan, maar dat wil niet zeggen dat je ze 100 meter verderop nog steeds tegenkomt. Laat staan op andere plekken in het land. Zo één noemen we dus zeldzaam. Net als deze Holsteelkluifzwam. Je komt ze elders in het land ook tegen, maar niet vaak. Heb je een zeer zeldsame soort, die kom je ook maar op een enkele plaats tegen, maar daarvan staan er op die plek ook nog eens weinig van. Soms zie je een paddenstoel die jij nog nooit gezien hebt, en die toch zeer algemeen is. Deze staan bijvoorbeeld weer op bepaalde grondsoorten. Mogelijk kom je er te weinig, waardoor je ze mis loopt. Niet te min, er zullen vele soorten zijn die we niet gezien hebben. Het blijft altijd een verrassing. Geniet van wat je ziet, blijf op de paden, want in het bos zijn nog veel meer paddenstoeltjes, die je met het blote oog nauwelijks kunt waarnemen. Daarom, geniet van de herfst, maar wel vanaf de paden.  

Ze zijn er nog

Paddenstoelen, de meeste kom je tegen in het najaar, de herfst. Dan zie je ook de vreemste, de mooiste, lekkerste  of juist giftigste soorten tegen. Kijk maar eens naar deze geschubde inktzwam, is het geen schoonheid! Het is één van de meest voorkomende  van alle inktzwammen. En dat zijn er nog al wat, honderd soorten. Ze zijn te vinden van mei tot november. 
Straks ziet hij er uitgezakt uit. Niet te min, nog steeds mooi. 

Maar je komt ook soorten tegen die algemeen zijn, maar die jij nooit gezien hebt. Zo is hier de Trandende franjehoed. Alleen, ik zie geen tranen hoor. Het is een fraaie paddenstoel. De tranen zijn vast de aan de onderzijde hangend vlies. Maar, bijzonder is hij wel. 

Zijn het geen beauty's. 
Maar voor ieder van deze geldt, wel naar kijken, maar laat ze staan. Want iemand die na jou komt wil ook graag van de paddenstoel genieten. 
Als we toch paddenstoelen gaan plukken, om te eten bijvoorbeeld, pluk dan alleen wat je zelf nodig hebt. Weggooien is uit den boze. Pluk ook niet alles weg, maar laat er van staan. Zo kunnen we volgend jaar er samen nog van genieten. 

Het is herfst.

Dat heeft u vast al gemerkt. De dagen worden korter. Het wordt vochtiger. De bladeren verkleuren. De hertenbronst is alweer voorbij. Er valt regelmatig regen en dat is weer fijn voor de schimmels. Natuurlijk niet in huis, maar buiten, in de natuur, vinden we diverse soorten paddenstoelen. En die houden van vocht. Van piepklein tot heel groot.Overal zie je als paddenstoelen de grond uitkomen. Ze schieten als paddenstoelen de grond uit, het bekende spreekwoord. Als je nu naar buiten gaat, is het volop genieten van alle kleuren paddenstoelen en bladeren. 
En ruik eens, de geur van schimmels, gevallen eikels. En wat ruik je nog meer? Laat al je zintuigen eens werken en je zult beleven dat er veel meer is dan alleen zien en horen en voelen.Zo zie je hier twee paddenstoelen. Ze lijken wel wat op elkaar, vind je ook niet. Maar niets is minder waar. Het zijn de Goudvliesbundelzwam
en de Gewone zwavelkop. Weet jij welke wie is? Het is altijd leuk als je iets van alles af weet. Leren blijf je je hele leven doen. Dat is het mooie. Er is altijd weer iets nieuws. Kom, ga mee naar buiten.
Veel plezier allemaal. 

Beschermt zijn

Wat betekend dat, "beschermt zijn"? Dat betekend dat wij er niet aan mogen komen, ze laten staan. Als er door terreinbeheerders wordt gecontroleerd, kan het plukken van paddenstoelen u een bekeuring opleveren. Het plukken van beschermde paddenstoelen valt onder stropen. Het stelen uit het gebied. Paddenstoelen, zoals b.v. de Violette gordijnzwam, staan op de "rode lijst".

Deze lijst is behoorlijk uitgebreid, want niet alleen de Violette gordijnzwam staat daar op. Er zijn vele soorten die beschermt moeten worden.

Wat ook belangrijk is, is dat degene die na u komt ook nog van de prachtige paddenstoelen wil genieten.

Advies: Laat de paddenstoel staan. Neem een spiegeltje mee om de onderzijde te bekijken, te koop bij b.v. IVN en de Veldshop, Fotograveer meest zonder flits. Je krijgt zo de lamellen aan de onderzijde duidelijker op de foto.

Natuurlijk zijn er veel eetbare paddenstoelen. Mag je dan helemaal geen paddenstoelen plukken? Jawel, dat mag. Maar doe het met beleid. Pluk voor eigen gebruik en neem daarmee niet te veel aan paddenstoelen mee. Zo kun je de volgende keer opnieuw plukken.

Weet wel wat je plukt. Er zijn soorten die uiterst giftig zijn, die staan maar al te vaak naast de eetbare paddenstoel. En niemand wil toch vergiftigt worden. Dus, pas altijd op. Bij twijfel, laat ze staan. Na het fotograveren of het plukken, was altijd je handen. Zo verdwijnt het onzichtbare, mogelijke gif en blijft u gezond.

Geniet van de herfst.

Wat vindt u/jij hiervan? Laat een bericht hierover achter in het gastenboek. Dank u wel.

Herfst in het land

Iedereen zal het zijn opgevallen. Overal kleuren de blaadjes, of ze vallen al af. En uit de grond komen diverse soorten paddenstoelen op. Het is een feest om het waar te nemen. Er worden vele paddenstoelen gefotografeerd, prachtig. Maar helaas, er worden er ook vele geplukt, dat is jammer, want dan kan een ander na u er niet meer van genieten. Maar weet u wat een paddenstoel is? Het is eigenlijk de vrucht van een heel schimmelnetwerk onder de grond. Dat noemen we een "zwamvlok" of met een moeilijk woord "mycelium". Ik vergelijk het weleens met bijvoorbeeld een appelboom. Een appelboom is geen appel, de appel is de vrucht van de appelboom. Zo is het ook met de schimmels, de paddenstoel is de vrucht uit het mycelium.

Als je met een spiegeltje onder de paddenstoel kijkt, zie je er vaak kleine insecten in en op zitten. Maar wat we niet zien, alleen onder een microscoop, zijn hele kleine organisme, die daarin leven. Ook worden paddenstoelen door andere dieren gegeten. Maar ook door mensen. Alleen, u moet wel goed weten wat wel of wat niet eetbaar is. Een vergiftiging zit in een klein hoekje.

Neem nou bijvoorbeeld de vliegenzwam. Waar dank deze paddenstoel zijn naam aan. Nou, dat zit zo........... Vroeger, bij de boerderij, liep het vee om het huis, zoals men dat noemde. In die periode had men veel last van vliegen in huis. Men nam dan een stuk van de vliegenzwam mee naar huis en legde dat in de vensterbank. Daar kwam een vlieg, en nog één en nog één. Zij begonnen direct van de zwam te eten. En plots..........daar lagen ze, dood. Niet slim om daarvan te eten. Dus het is overduidelijk, een vliegenzwam is dus zeer giftig.

Als u niet weet of de paddenstoel eetbaar is of niet, nooit aankomen.

Als u een paddenstoel heeft aangeraakt, altijd handen wassen.

En voor kinderen, alleen maar naar kijken.

Verder is het vooral genieten, en misschien kunt u met uw kinderen of kleinkinderen in de herfstvakantie een prachtige wandeling maken. Laat de kinderen bladeren, beukennootjes takjes en andere dingen meenemen, wel van de grond af halen, nooit aan een tak trekken. En maak met uw (klein)kinderen een prachtig herfststukje, of een herfsttafel. U geniet en ook die bij u horen worden er vrolijk van.

Allemaal naar buiten. Het is herfst.

Zeldzaam.

Heb jij dat ook wel eens? Je ziet iets op of in de grond, maar je weet niet wat het is. Wat doe je dan? 

Eigenlijk zou je moeten laten liggen, maar je nieuwsgierigheid wint het van de natuur. Je neemt het één keer mee naar huis. 

Je probeert uit te zoeken wat je hebt gevonden. Maar als je het gevonden hebt wat het is, twijfel je toch wel een beetje. 

Wat kun je dan doen? 

Eerst maak je er een foto van. Daarom zeg ik ook altijd, zorg dat je een camera bij je hebt. Je hoeft geen spiegelreflex camera te hebben om je gevonden natuur op de gevoelige plaat te zetten. Met een kleine compact camera kun je al veel doen. Zorg dat je gevonden natuur op weg naar huis niet beschadigd raakt. Doe het in een klein plastic loeppotje, of anders voorzichtig in een papiertje in je zak. 

Spons in het bos

Wat is dat nu weer, zult u denken. Een spons in het bos? Vast gedumpt door iemand. Zal ik u helpen? We hebben het hier niet over een spons die men in huis of in de auto gebruikt, nee, we hebben het hier over de grote Grote sponszwam, Sparassa crispa. De Grote sponszwam is eetbaar. Maar als u hem ziet staan, bewonder hem dan en laat hem staan. Want al is hij niet zeldzaam, je ziet hem wel zelden. 

De Grote sponszwam groeit op wortels van naaldbomen. De zwam is parasitair, wat betekend dat ze ernstige ziekten aan de boom kunnen veroorzaken. Niet te min, het is wel een plaatje voor het oog (van de camera)

Koningsmantel Tricholomopsis rutilans.

Tijdens een andeling in de Motketel, Kroondomein, Kwamen we deze prachtige paddenstoel tegen.

Deze paddenstoel wordt ook wel purpergele ridderzwam genoemd. 

Met zijn oranjerode hoed is het een prachtige paddenstoel. De Koningsmantel heeft wollige vezels op een gelige ondergrond. 

Deze paddenstoel heeft een doorsnee van 4 en 1 cm, de steel kan tot 1 cm hoog worden. Ook de steel heeft oranjerode schubben.

Wij vonden de Koningsmantel in het beukenbos, maar je kunt hem natuurlijk ook elders tegen komen. 

Het is een prachtige paddenstoel. 

Vliegenzwam

Weet jij waar de vliegenzwam haar naam aan dankt? 

Hebben jullie wel eens vliegen in huis? Dat is niet leuk en zeker niet hygiënisch.

Wat kun je er tegen doen?

Je kunt een hor voor het raam hangen. Daar komen geen insecten door naar binnen.

Je kunt een vliegenstrip ophangen, je weet wel. Zo'n ding waar de vliegen aan blijven hangen. 

Je kunt ook achter de vliegen aangaan en ze met een vliegenmepper te lijf gaan. 

Je ziet, er zijn veel manieren om van de vliegen af te komen. 

Weet je hoe ze dat vroeger deden? 

Men ging op zoek naar de vliegenzwam. Daarvan nam men de hoed, De hoed werd in een schoteltje melk gelegd.

Als de vliegen van het goedje gingen eten, werd dat hun dood. 

• Op de vliegenzwam zitten witte stippen. De stippen zijn een restant van het omhulsel wat om de jonge zwam zit. 
• Bij het groeien van de zwam, knapt het vlies kapot. Restanten van dit vlies blijven op de hoed zitten en drogen daar op. Dat zijn de witten stippen. 
• Als je ze aan zou raken, kan het zomaar dat de stip eraf valt. 
• Kom er maar niet aan, want vliegenzwammen zijn giftig. Kijk alleen en geniet van deze schoonheid.

Foto: Gerrie van den Brink

Judasoor

Judasoor is een zwam die bij droog weer in omvang afneemt en bij vochtig weer in omvang toeneemt.

Naam:

Hij dankt zijn naam aan de overlevering van Judas Iskariot, nadat deze Jezus had verraden, hing hij zich op aan een vlier. De vlier is ook de gastheer van het Judasoor.

Het woord oor is verklaard dat Petrus, toen Jezus gearresteerd werd, het oor van een Romeinse soldaat afgehakt heeft.

De donkerroze zwam voelt zacht aan.

Komt voor:

Judasoor komt het hele jaar zowel op levend als op dood hout voor. Hij houd van een schaduwrijke plaats met een hoge luchtvochtigheid.

Het Judasoor is zowel een parasiet als een saprofiet.

Hij veroorzaakt als parasiet witrot op levende bomen. Als de boom dood is, wordt dezelfde zwam een saprofiet. Judasoor valt onder de necrotrofe parasieten.

Wil je de zwam eten? Dat kan. Hij wordt in China en Japan gegeten.